Manastir Tavna – Vjekovni duhovni biser Majevice i Semberije

Lokacija i ambijent

Manastir Tavna smješten je u selu Banjica, u opštini Bijeljina, na tromeđi opština Bijeljina, Zvornik i Ugljevik, u podnožju planine Majevica, na raskršću semberske ravnice i podrinjskog regiona. Kao kulturno-istorijski spomenik pod državnom zaštitom, Tavna je jedan od najstarijih i najznačajnijih duhovnih centara na ovom prostoru. Do manastira se dolazi lako, asfaltiranim putevima iz Bijeljine, Loznice, Zvornika i Ugljevika.

Istorijsko naslijeđe

Prema predanju čuvenih Tronoškog i Pećkog ljetopisa, manastir Tavna podigli su sinovi kralja Dragutina – Vladislav i Uroš. Iako tačan datum osnivanja nije poznat, prvi pomen se pojavljuje u turskim defterima iz 1533. i 1548. godine, a u periodu od 1548. do 1586. jasno se navodi kao manastir.

Tokom osmanske vlasti, manastir je stradao, ali ga je narod obnavljao – predanje ga vezuje za hajduka Starinu Novaka i njegovog brata Radivoja kao obnovitelje. Crkva je bogata freskama, najvjerovatnije nastalim početkom 17. vijeka, čiji su ostaci slični freskama iz manastira Žitomislić i Ozren (1608–1609).

U težim vremenima, Tavna je često bila utočište ustanika i hajduka, primjerice tokom Prvog srpskog ustanka 1804–1813. godine. Tokom Drugog svjetskog rata, manastir je bio meta višestrukih napada i bombardovanja od strane ustaša; mnoge monahinje su internirane, a biblioteka i stari rukopisi stradaše u požaru 1943. Poslije rata manastir je obnovljen.

Arhitektura i duhovna tradicija

Crkva manastira posvećena je Svetoj Trojici, sagrađena je na mjestu ranijeg hrama i smatra se najstarijom sakralnom građevinom u regionu Semberije i Majevice. U srpsko-pravoslavnim registrima iz 2009. godine crkva je zvanično proglašena nacionalnim spomenikom BiH.

Kompleks čine: crkva svete Trojice, konak i pomoćne zgrade, kao i kameni zidovi koji je štite; sve to upućuje na utemeljenost i važnost manastira za lokalnu zajednicu. Tokom XIX i XX vijeka, manastir je bio prosvjetno središte – radila je škola za buduće sveštenike, čije su generacije obrazovane ovdje, sve do integracije državnog školskog sistema 1966.

Značaj za turiste i posjetioce

Manastir Tavna nije samo duhovni centar, već i atraktivna destinacija za ljubitelje istorije, arhitekture i prirode. Smješten u slikovitom ambijentu gdje se susreću planina i ravnica, Tavna nudi mir, tišinu i spoj tradicije i kulturnog naslijeđa.

Ovaj manastir, sa bogatim istorijskim naslijeđem i obnovljenim duhovnim životom, predstavlja nezaobilazni dio turističke ponude regije i važno mjesto vjerskog turizma